Sezonowe wydarzenia w przyrodzie

W tym wydaniu rozpoczynamy czteroczęściową serię poświęconą sezonowym aktywnościom* niektórych z najbardziej charakterystycznych gatunków dzikiej przyrody Illinois. Co można zobaczyć w swojej przyrodzie Illinois?

Sierpień

Choć duszna pogoda tłumi odgłosy późnego lata, sierpień wcale nie jest cichy. W ciągu dnia przez korony drzew niosą się pieśni cykad, a wczesne wieczory wypełniają trele pasikoników i świerszczy.

W nocy uważny słuchacz może usłyszeć głosy mieszanych stad ptaków śpiewających, które migrują razem w obronie przed drapieżnikami. Po drodze mogą spotkać ptaki siewkowe, takie jak sieweczka rzeczna o rudawym ubarwieniu (killdeer) czy żółtonóg mniejszy (lesser yellowlegs). Mogą też skrzyżować ścieżki z ptakami, które spędziły lato w Illinois: pelikanem białym amerykańskim, derkaczem (sora rail) i rybołowem (osprey).

Na brzegu wody rozlega się barytonowa melodia samca żaby ryczącej (American bullfrog). Jego donośne kumkanie ma zwrócić uwagę wszystkich samic chętnych do pływania. Dalej od brzegu ryby, takie jak krępie (crappies) i słonecznice (bluegills), kierują się w głębsze wody w poszukiwaniu chłodniejszych temperatur.

Krótsze dni sierpnia są sygnałem do intensywnego żerowania. Wiewiórki rude i szare obgryzają orzechy hikory i żołędzie z drzew, a pozostałe ptaki śpiewające zajadają się winogronami i jeżynami, uzupełnionymi owocami głogu i derenia. Wypatruj pręgowanych chomików wschodnich z policzkami wypchanymi nasionami, które gromadzą na zimę.

Na preriach i terenach trawiastych letnie kwiaty odwiedzają zapylacze: pszczoły miodne, trzmiele i osy. Dołącza do nich stanowy owad Illinois – motyl monarch – który żeruje i składa jaja na trojeściach. Na obrzeżach pól sumaki octowce zaczynają nabierać szkarłatnej barwy, a owoce hurmy amerykańskiej prawie dojrzały – ale lepiej jeszcze chwilę poczekać, aby uniknąć kwaśnej niespodzianki.

W lasach młode ssaki, takie jak skunksy, oposy i szopy, przygotowują się do opuszczenia rodzinnych grup. O zmierzchu nietoperze wyruszają na nocne polowania na komary.

Warto wypatrywać w sierpniu.

Młode jelenie wirginijskie tracą cętki; samce indyków dzikich tworzą kawalerskie stada; błękitnoskrzydłe cyranki, zarówno miejscowe, jak i migrujące, gromadzą się przed wędrówką na południe.

Wrzesień

Gdy sierpień kończy wszystkie letnie sprawy, wrzesień zaczyna przygotowania do jesieni. Przede wszystkim nasila się instynkt migracji. Na niebie pojawiają się klucze gęsi kanadyjskich, a myszołowy szorstkonogie (rough-legged hawk) i krogulce (sharp-shinned hawk) szybują na prądach termicznych. Po zmroku można usłyszeć kaczki karolinki (wood ducks), błękitnoskrzydłe cyranki, gołębie żałobne (mourning doves), lasówki (warblers) i drozdy (thrushes), które lecą razem.

Na łąkach i poboczach ważki z rodzaju common green darner i koniki polne o czerwonych nogach szukają pożywienia, podczas gdy modliszki kopulują, składają jaja i czekają na kolejną ofiarę. Na kwitnących teraz nawłociach okazałych (showy goldenrod) i astrach nowoangielskich (New England asters) pszczoły, ćmy i motyle rywalizują o miejsce do lądowania i ucztowania.

To czas intensywnych przemian. W lasach jelenie wirginijskie przygotowują się do rykowiska. Wypatruj zeskrobanych miejsc na ziemi (scrapes) i śladów ocierania porożem o młode drzewa – to sygnały dla rywali, że teren jest zajęty. Oposy odsadzają drugie mioty, a piżmaki budują swoje zimowe domki w pobliskich wodach. W okolicy pojawiają się junko ciemnoocy (dark-eyed junco), a samce szczygłów tracą jaskrawożółte upierzenie.

W jeziorach i rzekach Illinois ryby dostosowują się do chłodniejszej wody. Słonecznice i krępie aktywnie żerują w pobliżu zatopionych zarośli w głębszych miejscach, podczas gdy bassy polują na płyciznach, gdzie ukrywają się drobne ryby. W nurcie zawisają sumy w poszukiwaniu pokarmu. Na jeziorze Michigan popularne staje się łowienie łososi.

Warto wypatrywać we wrześniu.

Kojoty i lisy poszerzają tereny łowieckie, prowadząc młode; monarchi migrują; kolibry rubinobrzuche tankują przy karmnikach przed wędrówką; jelenie zrzucają scypuł z poroża; wykluwają się żółwie sępie (snapping turtles); borowce brunatne kopulują i zapadają w hibernację; myszołowy krzykliwe (broad-winged hawks) i lelkowce (common nighthawks) migrują; niektóre gołębie żałobne wciąż gniazdują.

Październik

Październik przynosi wyraźne zmiany w przyrodzie: liściaste drzewa osiągają szczyt jesiennego ubarwienia, temperatury spadają, a poranne przymrozki stają się regularne. Wiewiórki rude i szare budują teraz liściaste gniazda zimowe wysoko w koronach drzew, a biedronki gromadzą się na budynkach, by ogrzać się w słońcu. Na ziemi można dostrzec gąsienice niedźwiedzia brunatnego (banded woolly bear) w poszukiwaniu schronienia.

Ptaki wodne, takie jak cyranka zielonoskrzydła (green-winged teal), cyranka siwa (pintail) i krzyżówka (mallard), zatrzymują się na odpoczynek na terenach podmokłych i wodach, podczas gdy słonki, drozdy i kacyki (red-winged blackbird) przemierzają niebo. Nad głowami wciąż przelatują stada gęsi kanadyjskich i gęsi śnieżnych.

Ryby intensywnie żerują. Niektóre, jak bassy, polują blisko brzegu, gdzie żyją drobne ryby, podczas gdy sumy i pstrągi żerują głębiej. Towarzyszą im bobry gromadzące zimowe zapasy w podwodnych żeremiach oraz żółwie zakopujące zimowe kryjówki w mule na dnie.

Wiele ssaków buduje zapasy tłuszczu i wzmacnia zimowe nory. Podobnie ostatnie pszczoły i motyle żerują na ostatnich dzikich kwiatach. Pod ziemią świszczaki (woodchucks) i żaby ryczące już hibernują.

W lesie rozbrzmiewa już tylko kilka głosów. W ciepłe dni odzywają się ostatnie świerszcze, a wieczorem przejmują ich miejsce pasikoniki. W nocy odzywają się sowy – wsłuchaj się w pohukiwania puszczyka (barred owl) i puchacza wirginijskiego (great horned owl), niosące się przez mrok.

Warto wypatrywać w październiku.

Przepiórki wirginijskie łączą się w stada (coveys); bażanty tworzą zgrupowania; rodzą się ostatnie mioty królików; jerzyki kominowe migrują.

W zależności od miejsca w Illinois niektóre opisane wydarzenia mogą występować w innych terminach. Wynika to z różnicy szerokości geograficznej między północną a południową granicą stanu, co przekłada się na około 2–3 tygodnie różnicy w czasie występowania zjawisk naturalnych. W tym artykule opisano sezonowe aktywności obserwowane głównie w centralnej części stanu.