Gotowanie dla suma

Sumy kanałowe to silne i liczne ryby, które można złowić przy pomocy podstawowego sprzętu wędkarskiego oraz produktów z lokalnego sklepu spożywczego.

Niedawno mój zespół i ja przygotowywaliśmy się do obozu wędkarskiego dla młodzieży nad stawem należącym do parku miejskiego. Podczas gdy szykowaliśmy wędki dla przybywających uczestników, jedna z instruktorek otworzyła lodówkę turystyczną. Pod pojemnikami z robakami, wkładami chłodzącymi i butelkami wody leżało opakowanie tanich parówek. „Obiad?” – zapytała. „Nie, przynęta” – odpowiedziałem. Dwadzieścia minut później, pół parówki i jedno solidne szarpnięcie wystarczyły, by wyciągnąć dorodnego suma, którego pokazaliśmy młodym wędkarzom. Taka jest moc przetworzonego mięsa.

Sumy, podobnie jak my, miewają ochotę na tanie parówki. W rzeczywistości upalna pogoda wywołuje w nich apetyt na przeróżne smakołyki. Jeśli zapytasz miejscowych wędkarzy rzecznych o ich ulubioną przynętę, dostaniesz całe menu do wyboru. Pewien ojciec powiedział niedawno mojemu zespołowi, że łowi sumy kanałowe na kurczaka namoczonego w proszku o smaku wiśniowym. Inni twierdzą, że najlepsza jest krewetka czosnkowa. Znajomy wędkarz przysięga, że najlepsze są sardynki z chlebem. Po rozmowie z wystarczającą liczbą sumiarzy zaczniesz podejrzliwie zerkać do koszyków w sklepie spożywczym, zastanawiając się, czy klienci planują grilla, czy wyprawę na sumy.

Letnim miłośnikiem grilla w świecie ryb jest sum kanałowy (Ictalurus punctatus). Można go porównać do głodnych krewnych podczas Święta Niepodległości, pałaszujących wszystko, co znajdzie się na stole. Podczas gdy większe gatunki sumów, takie jak sumy płaskogłowe, żywią się głównie żywymi zwierzętami, sumy kanałowe są wszystkożerne – jedzą zarówno ryby i raki, jak i rośliny wodne. Najpowszechniejszy i najłatwiej dostępny z naszych gatunków sumów, sum kanałowy walczy zaciekle, smakuje wyśmienicie i zapewnia spokojne dni spędzone na wędkowaniu. Występujące w całym stanie w różnorodnych siedliskach, sumy kanałowe są najczęściej poławianym gatunkiem suma w Illinois. Dzięki naturalnemu rozrodowi oraz zarybianiu wód publicznych prowadzonemu przez Wydział Rybołówstwa Departamentu Zasobów Naturalnych Illinois, te liczne ryby chętnie reagują na kulinarne, czasem szalone wynalazki.

Jest wiele powodów, dla których wędkarze łowiący sumy kanałowe wybierają ladę mięsnego zamiast sklepu wędkarskiego. Dzięki swojej zróżnicowanej diecie i ciekawej anatomii te ryby są prawdziwymi kulinarnymi odkrywcami. Jednak – podobnie jak w gotowaniu – pobudzenie ich kubków smakowych to tylko część sukcesu. Stosując odpowiednie techniki i właściwy sprzęt, nawet najbardziej wybredny sum kanałowy wróci po dokładkę, zapewniając niezapomniane dni (i noce) letniego wędkowania.

Pływające języki

W przeciwieństwie do innych drapieżnych ryb, sumy kanałowe nie jedzą oczami. Wolą podążać za swoim językiem, który nie znajduje się tylko w ich pysku. W rzeczywistości sumy są pokryte kubkami smakowymi, co przyniosło im przydomek „pływające języki”. Człowiek ma od 2 000 do 10 000 kubków smakowych, podczas gdy sumy mogą mieć ich ponad 150 000 na całej długości ciała. Dodatkowo sumy wykorzystują swoje wąsy, czyli „wąsiki” (barbule), do wyczuwania pożywienia. Choć niektórzy wędkarze twierdzą, że te wąsy mogą ukłuć, to nie jest to prawda.

Ostro zakończone, ząbkowane kolce przypominające noże do steków, umiejscowione w płetwach grzbietowej i piersiowych, mogą ukłuć niczego nieświadomego wędkarza. Wąsy natomiast służą wyłącznie do wyczuwania i smakowania. Podobnie jak całe ciało suma, jego wąsy są pokryte kubkami smakowymi i komórkami czuciowymi, co pozwala mu wyczuwać zapach pożywienia z daleka. Ze względu na małe oczy, sumy polegają bardziej na węchu i dotyku niż na wzroku – co jest cenną umiejętnością w mętnej lub głębokiej wodzie.

Sumy są również znane z wysokiej wrażliwości na aminokwasy – budulce białek. Dotyczy to zwłaszcza „L-aminokwasów”, związków występujących w organizmach żywych. Kiedy te kwasy uwalniają się do wody, na przykład gdy jako przynęty użyje się kawałka ryby lub krewetki, zmysły suma reagują z ogromnym pobudzeniem. Skutkuje to wzmożonym poszukiwaniem pokarmu i intensywniejszym żerowaniem. Podobnie jak goście na imprezie, którzy zbiegają się do zapachu skwierczących burgerów, sumy kanałowe chętnie podpływają, by zbadać przynęty pachnące żywymi lub niedawno żywymi organizmami – nawet parówkami. Latem przynęty o intensywnym zapachu są kluczem do regularnych brań.

Co się gotuje?

W ciepłej wodzie zapachy rozchodzą się daleko i szybko. Wynika to z tego, że temperatura wpływa na uwalnianie się związków chemicznych, w tym tych odpowiedzialnych za zapach. Dlatego hamburgery pachną inaczej, gdy są pieczone nad mocnym płomieniem, a inaczej przy pośrednim cieple. Tak samo jest z przynętami na sumy – cieplejsza woda powoduje szybsze uwalnianie się zapachów, a sumy łatwiej je wyczuwają. Najlepsze letnie przynęty na sumy są zazwyczaj pokryte aromatem i mają dużą powierzchnię, by uwalniać kuszące zapachy, zachęcając pobliskie ryby do brania.

Wątróbki drobiowe są tanie, skuteczne i dostępne w większości sklepów spożywczych. Wrzucone do wody wyglądają jak kurczakowa kula zapachowa. Mają jednak dwie wady – łatwo spadają z haczyka i wabią owady, jeśli zostaną na zewnątrz. Aby rozwiązać te problemy, przechowuj wątróbki w woreczku strunowym lub zamkniętym pojemniku, wkładaj je do lodówki turystycznej lub zamykaj pojemnik, gdy nie są używane. Aby je utwardzić, posyp je z każdej strony solą koszerną lub boraksem i odstaw na noc na tacce do lodówki.

Krewetki to także doskonały wybór, ponieważ przypominają naturalny pokarm sumów kanałowych. Sumy jedzą m.in. ślimaki, raki i małże, więc krewetki są świetnym odpowiednikiem ich ulubionych skorupiaków. Kupuj większe krewetki ze skorupką, aby lepiej trzymały się haczyka przy rzucie.

Parówki to kolejna tania i łatwo dostępna opcja. Sumy nie wydają się robić różnicy między parówkami wołowymi a drobiowymi, choć najskuteczniejsze bywają te z tanich marek. Zamiast zakładać zwykłą parówkę na haczyk, warto nadać jej dodatkowego aromatu – na słodko i kwaśno. Pokrój parówki na kawałki długości 3,5–5 cm, włóż do woreczka strunowego, zalej wodą, dodaj saszetkę napoju w proszku o smaku wiśniowym i posyp czosnkiem w proszku lub anyżem. W porównaniu z innymi przynętami parówki mają znacznie dłuższą trwałość i dobrze się przechowują w lodówce.

Kawałki ryb, czyli tzw. cut bait, to skuteczna przynęta przez cały rok, ale można jej używać tylko zgodnie z limitami i przepisami obowiązującymi na danym łowisku. Podczas gdy poprzednie przynęty naśladują zapachy spotykane przez suma, cut bait to opcja całkowicie naturalna. Ostrym nożem pokrój niewielkiego słonecznika, zielonego słonecznika, złotego karasia, śledzia amerykańskiego (shad) lub sieję (sucker) na kawałki długości ok. 5 cm. Aby zwiększyć intensywność zapachu, użyj głowy i środkowych części ryby, gdzie znajdują się mózg i wnętrzności. Pamiętaj, aby korzystać tylko z ryb pochodzących z danego łowiska i nie przewozić przynęt między akwenami. Ryby kupne, takie jak szprot czy śledź, również się sprawdzają.

Pojemniki ze śmierdzącą przynętą (stink bait) i żywe robaki także łowią sumy, ale oba te sposoby mają latem swoje wady. Do stosowania stink bait potrzebne są specjalne gąbki lub tzw. „dip worms”. Ze względu na płynną konsystencję przynętę trzeba często wymieniać, co może skutkować brzydko pachnącą lodówką turystyczną, krzesłami kempingowymi i ubraniami – zwłaszcza jeśli przynęta się rozchlapi lub wyleje. Żywe robaki źle znoszą letnie upały i szybko zamieniają się w „zupę robakową”, jeśli nie są przechowywane w chłodzie. Małe ryby, takie jak słoneczniki, także chętnie skubią robaki, zostawiając puste haczyki – co trudniej im zrobić w przypadku większych, twardszych przynęt.

Właściwa prezentacja

Nie da się zjeść dobrego posiłku bez odpowiedniej prezentacji i właściwych sztućców. W przypadku sumów kanałowych oznacza to długie wędki, zestawy denne i ostre haczyki.

Dobre wędki to modele spinningowe lub castingowe o mocy średniej do średnio ciężkiej, w długości od 7 do 9 stóp. Dłuższa wędka świetnie sprawdza się przy dalekich rzutach przynętą w głębokie doły czy miejsca oddalone od brzegu. Jeśli nie jesteś pewien długości i akcji wędki, spójrz na uchwyt powyżej rękojeści – znajdziesz tam litery i cyfry wskazujące te parametry. Najczęściej jest to liczba oznaczająca długość, po której następuje litera oznaczająca moc i typ wędki. Na przykład: 7’ MH-S to wędka spinningowa o długości 7 stóp i mocy średnio ciężkiej.

Do wędki dobierz duży kołowrotek spinningowy lub zamknięty kołowrotek przyciskowy (tzw. push button) w rozmiarze 3000–5000. Jeśli nie jesteś pewien rozmiaru, zapytaj w sklepie wędkarskim lub sprawdź opakowanie. Niektóre kołowrotki mają rozmiar wypisany na szpuli. Takie modele zwykle obsługują żyłkę o wytrzymałości od 10 do 25 funtów. Wiele sklepów oferuje zestawy sumowe – grube wędki z ogromnymi kołowrotkami i nawiniętą żyłką. Jeśli to możliwe, unikaj takich „bilardowych kijów” – są zbyt masywne do łowienia sumów kanałowych w rozmiarze konsumpcyjnym.

Jeśli chodzi o żyłkę, najlepiej sprawdza się monofilament w zakresie 12–20 funtów, przy czym 12–14 funtów jest optymalne w większości sytuacji. Unikaj bardzo mocnej żyłki (powyżej 20 funtów) i plecionek. Podczas łowienia w pobliżu zaczepów plecionka może uszkodzić wędkę. Na jednym z ostatnich pokazów wędkarskich pewien wędkarz używający plecionki zahaczył przynętą o pień, a próbując ją uwolnić, złamał wędkę na pół. Monofilament jest tani, skuteczny, łowi ryby i można go pociąć na krótkie odcinki do przyponów.

Chociaż sumy żerują przy dnie, nie oznacza to, że trzeba używać bardzo ciężkich ciężarków. Ciężarki w kształcie jajka (egg sinker), gruszki (casting/bell sinker) lub płaskie (bank sinker) w rozmiarach od ¼ do 1 uncji sprawdzają się znakomicie. Zbyt ciężkie ciężarki mogą powodować, że ryba poczuje opór i wypuści przynętę, a także że zestaw utknie na dnie. Jeśli nie łowisz w silnym nurcie lub bardzo głębokiej wodzie, ciężarki powyżej 1 uncji są zbędne i mogą złamać cieńsze wędki przy nieudanym rzucie.

Haczyki również nie muszą być ogromne. Haczyki typu Kahle, „J” (baitholder) i okrągłe (circle hook) w rozmiarach od #2 do #2/0 są idealne na większość wypraw na sumy kanałowe. Haczyki kotwiczne (treble hook) w rozmiarach #4 do #1 sprawdzają się przy delikatnych przynętach, takich jak parówki czy wątróbki, zapewniając, że pozostaną na miejscu.

Istnieją jeszcze dwa inne, bardzo przydatne akcesoria przy łowieniu sumów kanałowych. Pierwszym jest dobry stojak na wędki. Większość wędkarzy łowiących z brzegu rezygnuje z kupnych stojaków i robi własne z kamieni lub rozwidlonych gałęzi. Często zostawiają je też dla innych wędkarzy. Znalezienie takich stojaków wbitych w brzeg jeziora lub rzeki to często wskazówka, że w tym miejscu łowi się sumy.

Wskazówki i techniki

Podobnie jak tajny składnik w szarlotce babci (to gałka muszkatołowa!), stosowanie się do tych porad i trików sprawi, że Twoja prezentacja przynęty będzie jeszcze bardziej nieodparta dla głodnych sumów kanałowych.

• Utrzymuj prezentację prostą, używając podstawowego zestawu z ciężarkiem przelotowym (slip sinker rig – patrz zdjęcie). Załóż na haczyk krewetkę, kawałki parówki lub cut bait.
• Chcesz obłowić większy obszar? Użyj spławika typu cygaro (ok. 7–8 cm) lub długiego spławika wędkarskiego z kawałkiem cut bait lub krewetką, ustawionym 90–120 cm pod powierzchnią. Widok dużego suma zatapiającego spławik to niesamowite przeżycie.
• Łowiąc na zestawy denne w rzece, natychmiast wybieraj luz na żyłce! Wielu wędkarzy zarzuca przynętę, odkłada wędkę i pozwala, by luz dryfował z nurtem. Skutkuje to zaczepami i splątaniem zestawów. Po opadnięciu przynęty na dno wybierz luz i ustaw wędkę w stojaku z napiętą żyłką. Jeśli wędka jest mocno wygięta lub nie możesz jej ściągnąć, prawdopodobnie już masz zaczep.
• Ustawiaj przynęty w miejscach o wyższej zawartości tlenu. W jeziorach będą to głębokie doły i uskoki dna. W rzekach – głębokie doły i spokojne wody bezpośrednio poniżej bystrzy lub zapór. Świetnym miejscem są także okolice poniżej piaszczystych łach.
• Ustaw jedną wędkę daleko, a drugą płycej. Jeśli sumy aktywnie żerują, często patrolują obrzeża dołów i uskoków. Eksperymentuj z miejscem położenia przynęty, aby znaleźć ryby.
• Zmieniaj przynęty! Większość z nich traci zapach dość szybko – wiele trzeba wymieniać co 30–45 minut. Jeśli przez godzinę nie masz brania, zwijaj zestaw i zakładaj nową przynętę.
• Sprawdzaj ostrość haczyków. Podczas łowienia na krewetki czy cut bait łuski i pancerze mogą blokować grot i zadzior haczyka. Zawsze upewnij się, że grot jest odkryty i czysty.
• Gdy masz pierwsze branie, CZEKAJ! Sumy kanałowe często nie połykają przynęty od razu. Czasem sygnalizator zadrży lub szczytówka drgnie, po czym wszystko wraca do normy. Poczekaj kilka minut i uważnie obserwuj żyłkę. Często żyłka robi się luźna. Zamiast od razu wybierać luz, patrz, co stanie się dalej – jeśli sum chwyci przynętę, żyłka się napnie, a wędka mocno się wygnie, czasem tak bardzo, że wyskoczy ze stojaka!

Możesz też wyjąć wędkę ze stojaka, lekko wybrać luz i wyczuć opór. Wtedy zacinaj. Często sum najpierw „szturchnie” lub „popchnie” przynętę, wracając po nią po kilku minutach. Zdarza się, że sum od razu ją połyka, ale te ryby lubią czasem spróbować, zanim zdecydują się na posiłek. Nawet najwięksi smakosze bywają wybredni!

Grillowanie i relaks

Podobnie jak ogrodowe BBQ, letnie łowienie sumów kanałowych to przede wszystkim spędzanie czasu na świeżym powietrzu z rodziną i przyjaciółmi. I tak jak przy grillu, jest mnóstwo innych zajęć, które można robić, czekając na wielkie branie. Przykłady? Drzemka, słuchanie meczu baseballa, gry na trawniku, rozpalanie ogniska, odłączenie się od mediów społecznościowych, rozmowa z krewnym, kolejna drzemka, dokończenie powieści, grillowanie, obserwacja ptaków, opalanie się czy patrzenie, jak rośnie trawa. No i oczywiście czytanie wszystkich innych świetnych artykułów w OutdoorIllinois Journal.

Łowienie letnich sumów kanałowych to doskonały sposób na relaks na świeżym powietrzu, wykorzystując zwykłe produkty spożywcze do złowienia ryby na kolację. Te silne ryby nie tylko zapewniają niezapomniane wspomnienia, ale także sporo pysznych filetów – wszystko za cenę połowy parówki. Chwyć ulubione krzesło turystyczne, rozwidloną gałąź, dużą butelkę wody i wybraną porcję białka, aby zmierzyć się z pysznymi sumami kanałowymi tego lata. I nie zapomnij o sygnalizatorach brań – dobra wyprawa na sumy nie może obyć się bez dźwięku „dzwonków obiadowych”!

Autor, Frank, również kocha sumy – czy to ucząc swoich uczniów, jak bezpiecznie się z nimi obchodzić, łowiąc je nad rzeką, czy jedząc świeżo usmażone w patelni (albo w kanapkach po’ boy… mmm mmm).